Türkiye’de uluslararası koruma başvurusunda bulunmuş kişiler ve yaptıkları başvuru olumlu değerlendirilen uluslararası koruma statü sahibi kişiler, belirli koşulları sağladıkları takdirde Türkiye’deki ilköğretim, lise, üniversite, Türkçe eğitimi ve meslek eğitimi hak ve imkanlarından faydalanabilirler.
Türkiye’de uluslararası koruma başvuru sahipleri ve uluslararası koruma statü sahipleri için sağlanan hak ve hizmetlerden faydalanabilmeniz için öncelikle uluslararası koruma başvurusunda bulunmanız gerekmektedir. Eğitim imkanlarından herhangi bir kısıtlamayla karşılaşmaksızın yararlanabilmek için en kısa zamanda hem kendi başvurunuzu hem de çocuğunuzun başvurusunu tamamlayarak İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından verilen, üzerinde ‘99’ ile başlayan yabancı kimlik numaranızın olduğu Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi veya Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesi’ne sahip olmanız son derece önemlidir. Bu yabancı kimlik numarası eğitimin her aşamasına, Türkçe kurslarına ve mesleki eğitim imkanlarına ulaşmak için gerekli olacaktır.
Yetişkinler için sağlanan çeşitli eğitim imkanlarından faydalanabilmek için de uluslararası koruma başvurusunda bulunmuş olmanız gerekmektedir.
Türkiye’deki kanunlar uyarınca uluslararası koruma başvuru sahibi ve uluslararası koruma statü sahibi çocuklar da dahil olmak üzere Türkiye’deki tüm çocukların temel eğitimden yararlanma hakkı vardır. Dolayısıyla, çocuğunuzu devlet okullarına kaydettirebilirsiniz.
Devlet okullarında temel eğitim üç farklı kademeden oluşan 12 yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Bu sistem 4 yıl süreli ilkokul (1. 2. 3. ve 4. sınıf), ikinci kademe 4 yıl süreli ortaokul (5. 6. 7. ve 8. sınıf) ve üçüncü kademe 4 yıl süreli lise (9. 10. 11. ve 12. sınıf) olarak düzenlenmiştir. Devlet okullarında eğitim-öğretim dili Türkçedir.
Çocuğunuzu hangi okula kaydettirmeniz gerektiği konusunda daha detaylı bilgi almak istiyorsanız, oturduğunuz il veya ilçedeki Millî Eğitim Müdürlüğü’ne başvurabilirsiniz.
Çocuğunuz okul kaydı için öncelikle bulunduğunuz yerdeki İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’ne gidip size ve çocuğunuza ait İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından verilen ‘99’ ile başlayan yabancı kimlik numarasını içeren Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi veya Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgelerini sunmanız gerekmektedir. Okul kayıtları ikamet adresiniz esas alınarak yapıldığından, İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden alacağınız, ikamet ettiğiniz adresi gösteren belgeyi de okul kayıt işlemleri esnasında yanınızda bulundurunuz. İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü, evinize en yakın ve kapasitesi itibariyle müsait olan bir okula çocuğunuzun kaydını gerçekleştirecektir.
Çocuğunuzu kayıt ettireceğiniz sınıfa göre, sizlerden başka belgeler de talep edilebilmektedir. Bunların başında, çocuğunuzun daha önce aldığı eğitimi gösteren belgeler gelmektedir. Eğer çocuğunuzun daha önceki eğitim seviyesini gösteren belgeniz yoksa, çocuğunuzun hangi sınıfa yerleştirileceğine dair gerekli değerlendirmeyi İl veya İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde tesis edilen İlçe Eğitim Komisyonu yapacaktır. İlçe Eğitim Komisyonu mülakata ya da sözlü veya yazılı sınava dayalı bir seviye tespitinde bulunacak ve gerekli yönlendirme ve yerleştirmeyi bu değerlendirmeye göre gerçekleştirecektir.
Devlet okullarında okuyan öğrenciler başarı koşullarını yerine getirmeleri durumunda diploma alabilecektir.
Ancak çocuğunuz misafir öğrenci olarak kayıtlıysa, diploma alamayabilir. Böyle bir sorunla karşılaşmamak için, çocuğunuzun uluslararası koruma kaydını bir an önce tamamlayarak okul idaresini bu konuda bilgilendirmeniz önemlidir.
Devlet okullarında eğitim ve öğretim ücretsizdir.
8 yıllık ilk ve orta okul eğitimini tamamlayan çocuklar Türkiye’de liseye devam edebilirler. Liseye kayıt yaptırmak istediğiniz çocuğunuzun önceki eğitim durumunu gösteren belgeleri İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’ne sunmalısınız.
İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü, gerekli değerlendirmeyi yaptıktan sonra çocuğunuzun kaydını hangi okula yaptırabileceğinizi size bildirecektir. Bu bildirimin ardından çocuğunuzla birlikte size bildirilen okula gitmeniz gerekmektedir. Bu esnada, çocuğunuza ait Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi veya Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesini mutlaka yanınızda bulundurunuz.
Liseye kayıt yaptırmak istediğiniz çocuğunuzun önceki eğitim durumunu gösteren herhangi bir belgenin bulunmaması durumunda, bunu İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’ne bildirmeniz gerekmektedir. Bu tür durumlarda, İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü yetkilileri çocuğunuzun hangi sınıftan eğitimine devam edeceğine karar verebilmek için seviye tespit değerlendirmesi yapacaklardır. Bu değerlendirme sonucunda, çocuğunuzun belirlenen okula ve sınıfa kaydını gerçekleştirebilirsiniz.
Eğer orta okul eğitimini Türkiye’de tamamladıysanız ve Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi türündeki okullardan birinde lise eğitiminize devam etmek istiyorsanız Liselere Geçiş Sistemi (LGS) ismindeki sınava girmeniz gereklidir. Bu sınava girebilmek için sınavın gerçekleştirildiği esnada bir ortaokula kayıtlı 8. Sınıf öğrencisi olmanız gerekmektedir.
Lise kaydı ile ilgili yaşayabileceğiniz sorunlar için İl veya İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri’ne başvurabilirsiniz.
Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir lisede eğitimini başarıyla tamamlayanlara mezun oldukları okul tarafından bir lise diploması verilir.
Lise eğitiminizi Türkiye’de almadıysanız ve bu eğitimi belgeleyemiyorsanız, lise denklik belgesi almak için öncelikle Açık Öğretim Lisesi’ne kayıt yaptırmanız gerekmektedir.
Eğer 18 yaşından küçükseniz, bulunduğunuz ilçedeki İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne giderek lise eğitimine devam etmek üzere seviye tespit sınavına girerek bir liseye kayıt olabilirsiniz.
Eğer 18 yaşından büyükseniz, yaşadığınız yerdeki Halk Eğitim Merkezi’ne bir önceki eğitiminizi gösteren karne, ortaokul diploması gibi belgelerle giderek Açık Öğretim Lisesi’ne kayıt olabilirsiniz.
Lise eğitiminizi Türkiye’de almadıysanız ve bu eğitime ilişkin diploma belgeniz varsa, edindiğiniz diplomanın Türkiye’deki ortaöğretim kurumlarınca tanzim edilen ortaöğretim diplomalarına eşdeğer olduğunun tespiti amacıyla denklik belgesi almanız gerekmektedir. Bunun için Milli Eğitim Bakanlığı’nın https://edenklik.meb.gov.tr/ internet sitesine ya da oturduğunuz il veya ilçedeki Milli Eğitim Müdürlüğü’ne müracaat ederek işlemlerinizi yapabilirsiniz.
Türkiye’de örgün eğitime çeşitli sebeplerle devam edememiş ya da edemeyecek olan kişiler için Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sağlanan açık ortaokul ve açık lise imkanları mevcuttur. Uluslararası koruma başvuru ve statü sahibi kişiler de bu imkanlardan faydalanabilmektedirler.
Halihazırda beş açık öğretim kurumu bulunmaktadır: Açık Öğretim Ortaokulu, Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim Lisesi, İmam Hatip Açık Öğretim Lisesi ve Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu. Açık öğretim okullarında eğitim dili Türkçedir ve sınavlar da Türkçe yapılmaktadır.
Açık Öğretim Ortaokulu’na kayıt yaptırabilmek için en az 14 yaşını doldurmuş olma ve İlkokul 4. sınıfı tamamlamış olma şartı aranmaktadır. İlkokul eğitiminizi Türkiye dışında tamamladıysanız, öncelikle ilkokul diplomanızı bulunduğunuz ilin İl Millî Eğitimi Müdürlüğü’ne sunarak denklik almalısınız. Denklik belgenizi aldıktan sonra Açık Öğretim Ortaokulu’na kayıt yaptırmak için başvuruda bulunabilirsiniz. Başvurularınızı bulunduğunuz ilçedeki Halk Eğitim Merkezi’ne, Mesleki ya da Anadolu İmam Hatip Liselerine yapabilirsiniz. Eğer Türkçe dil beceriniz eğitiminize Türkçe olarak devam edebilecek seviyede değilse, sizden önce bir Türkçe dil kursuna ya da Türkçe okuma yazma kursuna kayıt olmanız istenebilir.
Uzaktan eğitim imkanı sunan Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim Lisesi ve İmam Hatip Açık Öğretim Lisesi’ne kayıt yaptırmak için herhangi bir yaş sınırlaması yoktur. Ortaokul eğitimini Türkiye’de tamamlayan kişiler bu eğitimi başarıyla tamamladıklarını gösteren diplomalarıyla kayıt için başvurabilirler. Ortaokul eğitimini yurtdışında tamamlayan kişiler, İl Millî Eğitim Müdürlüğü’ne diplomalarını sunarak gerekli denklik işlemlerini tamamlayabilir ve alacakları denklik belgesiyle başvuruda bulunabilirler. Kayıt esnasında kimlik belgenizi ve ortaokul diplomanızı yanınızda bulundurmanız gerekmektedir. Kaydınızı bulunduğunuz ilçedeki Halk Eğitim Merkezi’ne, Mesleki ya da Anadolu İmam Hatip Liselerinde yapabilirsiniz. Mesleki Açık Öğretim Lisesi veya İmam Hatip Açık Öğretim Lisesi’ne kayıt yaptıran öğrencilerin alacakları bazı meslek dersleri, bulundukları yere en yakın örgün eğitim kurumunda verilmektedir.
Çıraklık ve kalfalık eğitimi veren Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu, ilk okulu tamamlamış kişiler için uzaktan mesleki eğitim veren bir okuldur. Kayıt için ilkokul diplomanızla ya da denklik belgenizle birlikte en yakın Halk Eğitim Merkezi’ne başvurabilirsiniz.
Açık öğretim imkanı sunan bu beş kurumla ilgili sorularınız için Millî Eğitim Bakanlığı’nın 147 numaralı hattını arayabilirsiniz. Kayıt ve ders seçme süreçleri ile diğer bütün detaylar için www.aol.meb.gov.tr ve www.maol.meb.gov.tr internet adreslerini ziyaret edebilirsiniz.
Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim Lisesi ve İmam Hatip Açık Öğretim Lisesi’ni başarıyla tamamlayan kişilerin aldıkları diploma lise diploması olarak kabul edilmektedir. Eğer siz ya da çocuğunuz çeşitli sebeplerle orta okul ya da lise eğitimine tam zamanlı olarak eğitim veren bir örgün eğitim kurumunda devam edemiyorsanız, eğitiminizi uzaktan tamamlayarak bu kurumlardan alacağınız diploma ile Türkiye’de yükseköğrenime devam etme imkanı elde edebilirsiniz.
Uluslararası koruma başvuru sahipleri ve statü sahipleri, belirli koşulları sağladıkları takdirde Türkiye’de üniversiteye gidebilirler.
Yükseköğretime devam edebilmek için liseyi bitirmiş olma şartı aranmaktadır. Türkiye’deki örgün eğitim sistemi içindeki okullarda lise öğrenimini başarıyla tamamlayan kişiler ya da Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı bünyesindeki açık lise eğitimini başarıyla tamamlamış kişiler bu şartı yerine getirmiş sayılırlar. Ancak lise eğitiminizi başka bir ülkede aldıysanız veya lise eğitiminizi tamamladığınızı belgeleyemiyorsanız lise denklik belgesi alabilmeniz için Açıköğretim Lisesi’ne kayıt yaptırmanız gerekmektedir.
Halihazırda Türkiye’de eğitim gören ve yükseköğretime devam etmek isteyen tüm yabancılar, başvuruda bulunacakları üniversitenin açtığı Yabancı Öğrenci Sınavı’na (YÖS) girmeli ve yeterli akademik başarıyı göstermelidir. YÖS başvuruları ücrete tabi olabilir.
Ancak YÖS sınavı 2023 yılı itibariyle sona erecek ve ilki 2023 Ocak’ta gerçekleştirilmek üzere TR-YÖS (Türkiye Yurt Dışından Kabul Sınavı) sistemine geçilecektir. Bu sınav merkezi usulde yapılacak ve her üniversitenin ayrı uyguladığı YÖS sona erecektir. Sınav Türkçe, Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dillerinde yapılacaktır. 2022 yılı itibariyle Türkiye’de eğitim gören bir yabancı iseniz, lise mezuniyetinizin ardından üniversiteye devam etmek için TR-YÖS’e girmeniz gerekecektir.
Türkiye’deki ortaöğretim kurumlarına (yani liselere) 2022-2023 eğitim ve öğretim yılından itibaren ilk defa kayıt yaptıracak yabancı uyruklu öğrenciler üniversitelere sadece Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) ile girebilecek, yani TR-YÖS ile giremeyeceklerdir
Üniversiteler kişinin aldığı eğitime dair çeşitli belgeler ile lise diploması ve benzeri belgeleri talep edebilir. Ayrıca, kayıt yaptırmak istenilen üniversite ve bölümün eğitim dilindeki akademik başarınızı gösteren belgeler de istenebilmektedir. Bunlara ek olarak Türkçe dil yeterliliğinizi gösteren belgeler sunmanız gerekebilir. Başvuru koşulları ve ücretleri ile ilgili daha detaylı bilgi almak için üniversitelerin Yabancı Öğrenci Birimlerine başvurmanızı ya da internet sitelerini ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
Eğer yaşadığınız şehirden başka bir şehirdeki bir üniversiteye giriş hakkı kazandıysanız, kayıt ilinizi değiştirmeniz gerekmektedir.
Üniversitelere başvuru süreçleri, hangi üniversitede ne gibi bölümler ve eğitim imkanları olduğu, üniversitelerin kabul kriterleri ve sınav tarihleriyle ilgili bilgi almak için https://www.studyinturkey.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.
Ayrıca, Yükseköğretim Kurulu’nun sitesinde her sene yeniden belirlenen yabancı öğrenci kabul kriterleri ve üniversite kontenjanları yayınlanmaktadır.
Uluslararası koruma başvuru ve statü sahibi kişiler, belirli koşulları karşıladıkları takdirde, üniversitelerin açık öğretim fakültelerine kayıt olabilmektedirler. Açık öğretim fakültelerinde sunulan programların önemli bir kısmının eğitim dili Türkçe olmakla birlikte farklı dillerde eğitim veren bölüm ve programlar da bulunmaktadır. Açık öğretim fakülteleri ve sunulan eğitim programlarıyla ilgili daha fazla bilgi almak ve kayıt koşullarını öğrenmek için üniversitelerin internet sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
Türkiye’de üniversite okuyan öğrencilere çeşitli burs imkanları sağlanmaktadır. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bünyesinde sağlanan “Türkiye Bursları” programı dahilinde, uluslararası koruma başvuru sahibi ve uluslararası koruma statü sahibi öğrenciler de yüksek öğretim burslarından faydalanabilmektedirler. Bu kapsamda sağlanan farklı burs programları hakkında daha detaylı bilgi edinmek için www.turkiyeburslari.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.
Türkiye’de yasal kalış hakkı bulunan yabancı uyruklu öğrenciler Türkiye Bursları’nın haricinde T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yüksek Öğrenim Bursu programına da başvurabilirler. Akademik başarıya bakılarak değerlendirilen bu burs programı dahilinde 8 aylık eğitim dönemi boyunca her ay belirli bir miktarda cep harçlığı verilmektedir. Daha fazla bilgi için Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Üniversite öğrencilerine sağlanan diğer burs imkanlarıyla ilgili bilgi almak için sivil toplum kuruluşlarına ulaşabilirsiniz.
Türkçe öğrenmek isteyen çocuklar, gençler ve yetişkinler bulundukları ildeki veya ilçedeki Halk Eğitim Merkezleri’ne başvuruda bulunabilirler. Halk Eğitim Merkezleri’ne kayıt olmak için bir ücret ödemeniz gerekmemektedir. Halk Eğitim Merkezlerine kayıt yaptırabilmek için Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi veya Statü Sahibi Kimlik Belgesi’ne ihtiyacınız olacaktır.
Ayrıca, çeşitli sivil toplum kuruluşları da Millî Eğitim Bakanlığı ile protokol dahilinde ücretsiz Türkçe dil kursları açmaktadır. Bu kurslardan da faydalanabilirsiniz.
Bulunduğunuz il veya ilçedeki Halk Eğitim Merkezleri’ne giderek buradaki mesleki eğitim kurslarına katılmak üzere başvuruda bulunabilirsiniz. Halk Eğitim Merkezleri’ne kayıt olmak için bir ücret ödemeniz gerekmemektedir. Her Halk Eğitim Merkezi o yıl açacağı kursları kendi belirlemektedir ve talebe göre yeni kurslar açabilmektedir. Bu sebeple Halk Eğitim Merkezleri’ne giderek açılan kurslar hakkında bilgi edinmenizi tavsiye ederiz. Halk Eğitim Merkezleri’ne kayıt yaptırabilmek için Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi veya Statü Sahibi Kimlik Belgesi gerekmektedir.
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) da çeşitli mesleki eğitim kursları bulunmaktadır. İŞKUR merkezlerine giderek mevcut kurslarla ilgili bilgi alabilirsiniz. Ayrıca, bazı sivil toplum kuruluşları da Millî Eğitim Bakanlığı ile iş birliği dahilinde, ücretsiz meslek kursları açabilmektedirler.
